“Ang Pagiging Bakla ay Pagkabayubay rin sa Krus ng Kalbaryo” (Ni Rolando A. Bernales)

CASIO, HIZEL JANE P. 

BSCRIM 2-E 

“Ang Pagiging Bakla ay Pagkabayubay rin sa Krus ng Kalbaryo”

(Ni Rolando A. Bernales)

Ang pagiging bakla ay habambuhay

Na pagkabayubay sa krus ng kalbaryo.

Papasanin mo ang krus sa iyong balikat

Habang ngalalakad sa kung saan- saang lansangan.

Di laging sementado o aspaltado ang daan,

Madalas ay mabato, maputik o masukal.

Mapalad kung walang magpupukol ng bato o

Mangangahas na bumulalas ng pangungutya.

Kailangang tiisin ang matatalas na sulyap

O bulung- bulungan at matutunog na halakhak.

Di kaialangang lumingon pa, di sila dapat kilalanin

Sapagkat sila’y iba’t ibang mukha: bata, matanda

Lalaki, babae, ina, ama, anak o kapatid, mayaman o mahirap,

Kilala o di kilala.

Sinong pipigil sa kanila? Hindi ikaw

Anong lakas meron ka upang tumutol?

Makapaghihimagsik ka pa ba kung ang iyong palad

At ang iyong paa’y ipinako na ng lipunan

Sa likong kultura’t tradisyon at bulok na paniniwalang

Nagdidiktang ang pagiging bakla ay isang kasalanan

Na nararapat na pagdusahan sa krus ng kalbaryo

Kahit na ika’y magpumilit na magpakarangal?!

PAGSUSURI

1. Ipaliwanag ang pamagat ng tula. Bakit gayon ang sinabi ng may-akda sa pamagat?

     Ang tulang may pamagat na “Ang Pagiging Bakla ay Pagkabayubay rin sa Krus ng Kalbaryo” ay isinulat ng may-akda upang ipakita sa mga mambabasa kong ano ang katayuan ng mga bakla, na siyang nagpapakilala bilang LGBTQ sa ating lipunan, ano katotohanan at paghihirap na kanilang nararanasan sa mga matang naka bantay at mapanghusgang isipan. Sa tula inihalintulad ang lahat ng kanilang pighati, sa pangungutya, panlalait at pananakit ng mga taong hindi sila tanggap sa isang krus na kanilang pasan-pasan, na siyang sumisimbolo ng kanilang kahinaan ngunit pinanghuhugotan din ng kanilang kalakasang lumaban.

2. Sino ang sinasabi sa tulang iba't ibang mukha? Ano ang ginagawa nila?

     Ang sinasabi sa tula na iba’t ibang mukha ay ang mga bata, matanda, lalaki, babae, ina, ama, anak o kapatid, mayaman o mahirap, kilala o di kilala na siyang bumubuo sa lipunan, na kong saan lahat ng mga ito ay may mga matang mapanghusga, sarado ang isipan sa pagbibigay karapatan sa bawat indibidwal kahit ano pa man ang kasarian, ang kanilang ginagawa lamang ay ang pagbabantay sa maling magagawa ng kanilang kapwa. Halimbawa na dito ang mga kabilang sa LGBTQ, alam natin na sila ang unang-unang biktima ng pag abuso o diskriminasyon, hindi tanggap ng lipunan at hindi nabibigyan ng kalayaan. Ngunit sa kabila nito, palagi natin tandaan na lahat tayo ay karapat-dapat bigyan ng pag respeto ano man ang kasarian at katayuan sa buhay.

3. Tukuyin ang mga sunasabi sa tulang likong kultura’t tradisyon at bulok na paniniwala.

         Likong kultura’t tradisyon at bulok na paniniwalang nagdidiktang ang pagiging bakla ay isang kasalanan na siyang pagdudusahan, dahil sa ito’y hindi katanggap-tanggap sa ating lipunan. Ang bansang Pilipinas ay kabilang sa isang relihiyosong bansa, at ang pinaniniwalaan lamang na kasarian ay babae at lalaki, at kong ating napapansin maraming mga sikat na LGBT na siyang nabibigyan lamang ng respeto dahil sa kanilang mataas na katayuan, ngunit ang mga nasa mababang sektor ng ating lipunan marami ang napagkakaitan nito, diskriminasyong dapat tuldokan. Dhil lahat tayo ay may karapatan mabuhay sa lipunan kong saan tanggap tayo at may kalayaan.

“Babae ka” Ni Ani Montano, Inawit ng Inang Laya (Karina C. David at Rebecca A. Demetillo)

HIZEL JANE P. CASIO 

BSCRIM 2-E 

Babae ka”

Ni Ani Montano

Inawit ng Inang Laya (Karina C. David at Rebecca A. Demetillo)

Babae ka, hinahangad, sinasamba

Ipinagtatanggol, ikaw nama’y walang laya.

Ang daigdig mo’y lagi nang nasa tahanan

Ganda lang ang pakinabang, sa buhay walang alam.

Napatunayan mo, kaya mong ipaglaban

Ang iyong karapatan at ganap na alayaan.

Ang pinto ng pag-unlad sa ‘yo’y lagging nakasara,

Harapin mo, buksan mo, ibangon ang iyong pagkatao.

Babae ka.

Kalahati ka ng buhay.

Kung ikaw kaya’y wala saan ang buhay ipupunla?

Pinatunayan mong kaya mong ipaglaban

Ang iyong karapatan at ganap na kalayaan.

Ang pinto ng pag-unlad sa’yo ngayo’y nakabungad,

Harapin mo, buksan mo, ibangon ang iyong pagkatao.

Babae ka.

Dahil sa akala ay mahina ka, halaga mo ay ‘di nakikita.

Bisig mo man sa lakas ay kulang, ngunit sa isip ka biniyayaan.

Upang ang tinig mo’y maging mapagsaya, upang ikaw ay lumaya,

Lumaban ka. Babae, may tungkulin ka

Sa pagpapalaya ng bayan na siya nating simulain.

PAGTATYA

Narito ang gabay sa pagsusuri at huwag kalimutan na ilagay pa rin sa inyong ginawang blog ang mga sumusunod na sagot sa pagsusuri:

1. Paano inilarawan ang babae sa awit?

    Inilalarawan ang babae sa awitin na bilang isang mahina, laging nasa tahanan at puro paganda lang ang pakinabang. Ngunit sa kabila nito sila rin ay may kakayahan at karapatan na siyang dapat nilang ipinaglalaban, kaya naman sa pamamagitan ng awiting ito ng may akda, mas nabibigyan ng lakas ng loob, at paghikayat ang mga kababaihan na ipakita sa lahat ang kanilang lakas na kayang-kayang makipagsabayan sa ano mang kasarian. 

2. Sang-ayon ka ba sa sinabi sa awit na ang babae ay ganda lang ang pakinabang at sa buhay walang alam? Ipaliwanag.

      Hindi, dahil tulad ko bilang isang babae sa lipunan marami rin akong kayang gawin na kayang-kaya kong maipagmalaki, kong ang kanilang pinaniniwalaan lamang ay ang pagbibigay limitasyon sa kong ano man ang kayang gawin ng kababaihan, kailanman hindi nila makikita, ang kalakasan at naambag o maaambag pa ng nga kababaihan. Dahil naniniwala ako lahat tayo ay may pantay-pantay na kakayahan mapa babae man o lalaki. Ang gawain ng lalaki ay kaya rin gawin ng babae, hindi puro paganda lang kundi may silbi rin sa ating lipunan. 

3. Magbigay ng mga halimbawang nagpapatunay na kaya ng babaeng ipaglaban ang kanyang karapatan at kalayaan.

    Para sa akin ang halimbawa na ang babae ay kayang ipaglaban ang kanilang karapatan at kalayaan sa pamamagitan ng paggawa sa panglalaking trabaho. Hindi tulad noon na ang babae ay nasa bahay lamang, at ang kalalakihan lamang ang binibigyan ng karapatan. Ngunit ngayon kahit ano paman ang kasarian lahat ay may pantay na karapatan na kaniya-kaniyang ipinaglalaban na siyang nirerespeto ng lahat. 

4. Ano-ano ang payo ng may-akda ng awit sa mga babae?

   Ang payo ng may akda sa mga kababaihan ay dapat maging matapang sa lahat ng bagay, oo maaring nakikita lamang ng karamihan ang kanilang kahinaan ngunit hindi sana ito maging hadlang para ipakita ang kanilang kakayahan. Isa rin itong paraan ng may akda upang mabigyan ng lakas ng loob ang mga kababaihan na ipaglaban ang bawat karapatan at kalayaan sa mga matang mapanghusga sa lipunan. 

5. Ayon sa awit, bakit hindi nakikita ang halaga ng mga babae? Umiiral pa rin ba sa kasalukuyan ang gayong akala?

     Hindi nakikita ang halaga ng babae sa awitin dahil, ang nakikita ng kanilang mata ay ang babaeng mahina lamang, ang kanilang isipan ay nakasara sa kong ano pa ang kalakasan at kayang gawin ng kababaihan, salungat sa kanilang pinaniniwalaan na ang babae ay ganda lang ang pakinabang at walang alam sa buhay. Ngunit sa kasalukuyang panahon masasabi kong, ang lahat na ay nabibigyan ng pantay na karapatan at kalayaan ng di tulad noon. Karapatan sa edukasyon, politika, trabaho at sa lahat ng aspeto sa ating lipunan. 

Mungkahing Gawain

1. Sa loob ng kasunod na kahon, gawan ng concept map ang salitang babae.

 

Sanayan lang ang Pagpatay ni Fr. Albert Alejo, SJ

 HIZEL JANE P. CASIO 

BSCRIM 2E

SANAYAN LANG ANG PAGPATAY

Fr. Albert Alejo, SJ

(Para sa sektor nating pumapatay ng tao)

Pagtataya:

Narito ang gabay sa pagsusuri at huwag kalimutan na ilagay pa rin sa inyong ginawang blog ang mga sumusunod na sagot sa pagsusuri:

Gabay sa Pagsusuri

1. Sino ang personang nagsasalita sa tula? Ano ang kanyang sinasabi?

       Ang personang nagsasalita sa tula ay si Fr. Albert Alejo, SJ, na kung saan isinasaad nya sa tulang ito kong paano ang pagpatay ay isang kasanayan ng mga taong masikumara itong gawin, kahit ito pa ay isang kasalanan. Hinahalintulad nya ang isang butiki ang kanyang mga karanasan na kung saan bata pa lamang nagawa nya mismo kong paano ito patayin,  ipinapakita lamang na ang pagpatay ay walang pinipili kahit pa ito’y maliit o malaki mapa hayop o tao man. 

2. Ano’ng hayop ang pinapaslang sa tula? Paano ito natutulad sa pagpaslang sa tao?

       Ang hayop na pinaslang sa tula ay ang isang butiki, na kong saan inilahad at inihalintulad ng may akda ang pagkamatay nito sa tao. Butiking nakatitig sa kisame na binalibag ng tsinelas o ang pag pumilantik ng lampin hanggang sa ito’y mapatay. At tulad ng tao alam natin ang krimenal ay isang krimenal, kahit inosente kaman at walang kasamaang ginagawa may mga pagkakataon parin na kahit ikaw mismo ay hindi pinapalagpas, masasabi kong lahat ay walang pinipili mapa hayop o tao man, kaya sa kabila nito ang pakatandaan lamang natin ay ang gumawa ng kabutihan dahil,  ang napakagandang pagsukli sa kasamaan ay ang kabutihan. 

3. Ano ang ibig sabihin ng huling taludtud ng tula?

       “Habang ako’y pumapatay, kayo nama’y nanonood.”

       Ang huling taludtud ay isang paala-la na sa lahat ng ating ginagawa ay may mga matang naka bantay. Mga taong nagmamasid sa ating bawat kilos, sa bawat pagkakamali at kasamaang binabalak. Alam natin minsan may mga katanggap-tanggap na dahilan kong ang isang tao man ay nakapatay, nakikita nga ng ganap ng ating mga mata ngunit hindi naman natin nauunawaan ang sa likod ng tunay na pangyayari. Mapanghusga ang bukas na mga mata at sarado naman ang isipan, ngunit sa lahat isa lamang ang sigurado ang diyos ay nakakakita ang lahat, at sa huli siya lamang ang higit na makakapaghusga sa atin. 

4. Kanino iniaalay ng may-akda ang tula? Sino-sino kaya sila?

       Ang tula ay iniaalay para sa lahat ng mag tao, lalong-lalo na sa sektor ng ating lipunan na pumapatay ng tao. At para sa akin isa sa halimbawa nito ay ang ating mga kapulisan, sila ang nangangalaga para sa ating kaayusan sa pagpapatupad ng mga batas. Ngunit kaakibat rin ng kanilang pagsisilbi ay ang pagpaslang sa mga lumalabag nito, mga kriminal na gumagawa ng karumal-dumal na krimen. Ito man ay kasalanan sa batas ng tao at diyos, ngunit lagi nating tandaan na kailangan din natin pahalagahan kung ano ang nasa tama, at kung saan tayo papanig. 

Mungkahing Gawain:

1. Magsaliksik tungkol sa partikular na kaso ng pagpaslang sa panahon ng kasalukuyang administrasyon. Matapos ay gumawa ng maikling reaksyong papel hinggil sa kasong nasaliksik.

     Ang aking nasaliksik ay tungol sa pagpaslang ng pulis na si Police Senior Master Sgt. Jonel Nuezca sa mag inang biktima na sina Sonya Gregorio, 52 at Frank Anthony Gregorio, 25 sa Barangay Cabayaoasan, Paniqui, Tarlac . Ang karumal-dumal na pagpatay sa mga suspek at biktima ay sinabi nitong nagsimula sa paputok ang kaguluhan dahil pinuntahan ni Nuezca ang mga biktima para sitahin at nauwi sa pagtatalo ang pag-uusap ng magkabilang panig dahil naungkat ang matagal nang alitan nila tungkol sa right of way. 

    Matapos sumuko sa kapulisan ng Pangasinan ay kinasohan ng double murder laban kay Nuezca at ito nga ay nakulong, dahil sa aksyon ng mga nasa itaas na kapulisan, lalong-lalo na ng administrasyon ay nabigyan ng hustisya ang pagkamatay ng mag-inang Gregorio. 

       Ang pangyayaring ito ay naging usap-usapan sa social media kung saan naging viral pa ito. Ang video ay umani ng napakaraming reaksyon at pagbatikos sa sektor ng kapulisan, ngunit lagi nating pakatandaan ang pagkakamali ng isa ay hindi kasalanan ng lahat, at sana yun ang makita ng karamihan. Ang napakahalaga ay napagbayaran rin ng totoong may sala ang kasamaang nagawa at sa lahat ng pagkakataon,  buksan natin ang ating mga mata at isipan sa kong ano ngaba ang katotohanan. 

2. Nakasusulat ng sariling akdang pampanitikang tumatalakay sa iba’t ibang isyu ukol sa karapatang pantao;

       Nang maisilang tayong bawat tao sa mundo ay may kaakibat na tayong karapatan, ang karapatang mabuhay, karapatang mabigyan ng pangalan, at pangangailangan na unang-unang ibinibigay ng ating pamilya lalong-lalo na ng ating mga magulang. Hubogin bilang isang malayang nakakamit ang karapatan na maging isang mabuting tao at mamamayan sa lipunang kasalukuyan nating ginagalawan, maging isang prudoktibong indibiduwal na makakaambag sa karamihan.

         Karapatan ay ang mabuhay ng tahimik at payapa, karapatang pinagsisikapang ibigay ng ating pamahalaan, na dapat makamtan ng bawat pamilya ang siguridad ng ating mga kapulisan. Karapatan din ng isang tao ang makapag-aral at makahanap ng magandang trabaho dahil naniniwala ako na ang bansa na nakakamit ng mamamayan ang bawat karapatan, ito ay isa sa magiging daad upang ang lahat ay may kaayusan, walang away o gulo man. At magpapatuloy sa pag ulad ng lipunan, Kong ang lahat ay nagtutulongan, lahat ay aangat ay walang maiiwan.

3. Mapahahalagahan ang dinamikong ugnayan ng panlipunang realidad at ng panitikan.

       Ang panitikan ay repleksyon ng buhay na nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, damdamin, karanasan, hangarin at diwa ng tao. Ang mga may akda ay may hangarin sa pagpapakita o pagpapamulat sa mga tao, lalong-lalo na sa mga mambabasa kong ano ang tunay at realidad na nangyayari sa kasalukuyan. Ito ay isang paraan upang hindi lamang ang may mga may akda o manunulat lamang ay mayroong kamalayan sa ganitong bagay, kundi pati narin sa pangkalahatang sektor sa ating lipunan. Ang pagpalaganap sa mga mamamayan ng katotohanan, nasa mababa man o itaas ay napakahalaga upang ang lahat ay may kaayusan. 

"Iskwater" Ni Luis G. Asuncion

CASIO, HIZEL JANE P.      

BSCRIM 2-E

 

Iskwater

Ni Luis G. Asuncion

Mula sa Ani: Panitikan ng Kahirapan

 

Pagtataya:

1. Ano ang sentral na paksa ng sanaysay?

Ang sentral na paksa ng sanaysay ay tungkol sa realidad na nangyayari sa ating lipunan, lalong-lalo ang pamumuhay o ang buhay sa isang iskwater, na kong saan ipinapakita ng manunukat sa mga mambabasa kong ano ngaba ang tunay na estado ng mga naninirahan sa lugar na iyon. Ang kawalan ng suporta ng gobyerno sa kalagayan at estado ng mga taong naninirahan doon ay nagbibigay dahilan upang mas lumala pa ang kahirapan sa ating bansa.

2. Mayroon bang paksa na ‘di tuwirang tinalakay sa teksto? Magbigay ng halimbawa.

“IIang beses na rin nag banta ang pamahalaan na idemolis ang mga bahay”. Para sa akin hindi tuwiran ito, dahil kapag ito ay mangyaring may dahas, ang mas lalong maging kawawa dito ay ang mga naghihikahus na mahihirap. Tulad ng sinabi sa sanaysay marami din sa kanila ang gustong makaalis ngunit paano, wala silang malilipatan at perang makapagpatayo ng kanilang sariling bahay. Ang gobyerno sana natin mismo ay makapagbigay ng naayon na suporta upang matugonan ito. Bigyan ng disenteng lugar na matitirahan, pangkabuhayan at perang pansimula para sa kanilang panibagong buhay.

3. Ano ang layunin ng may-akda sa pagtalakay sa paksa? Ipaliwanag.

Ang layunin ng may akda ay upang ipakita sa lahat, na hindi lamang pala ang mahihirap ang naninirahan sa iskwater bagkos may mga mayayaman pa pala. Sa pamamagitan ng sanaysay, ipinapamulat ng may-akda kong ano ngaba ang totoo at tunay na realidad na nangyayari sa ating lipunan ng sa gayon ang mga mambabasa ay magkaroon ng kamalayan sa ganitong bagay.

4. Ano-anong mga ideya ang sinasang-ayunan mo sa sanaysay? Bakit?

Ano-ano naman ang mga hindi mo sinasang-ayunan? Bakit?

Ang sinasang-ayunan ko sa sanaysay ay ang ideyang, “Ang mahihirap ay 'di kailan man makakatira sa lugar ng mga mayayaman. Pero ang mga mayayaman ay maaaring manirahan sa lugar ng mga mahihirap ano mang oras nilang gastusin.” Alam nating lahat na pagdating sa estado ng buhay, ang mahihirap ang parating dihado, hindi binibigyan ng pantay na pribilehiyo. Kapag mayaman o nakakaangat sa buhay kahit anuman gustohin nilang gawin, nagagawa nila kahit may mga nasa ibaba pa silang inaapakan at dinadihado.

Ang hindi ko naman sinasang-ayunan ay ang sinabing “Ipinanganak akong mahirap, at mamatay din yata akong mahirap”. Dahil hawak ng iyong mga palad ang iyong kapalaran. Oo, ipinanganak kang mahirap, ngunit hindi ibig sabihin nito ikaw ay mamamatay na lamang na mahirap, kong ikaw ay magpupursigi, samahan ng deskarte at pananalig sa diyos, lahat walang imposible. Naniniwala ako na mas masarap makamtan ang ginhawang buhay kong pinagsisikapan at pinaghihirapan.

5. Paano ka nakakaugnay sa mga kaisipang nakalahad sa teksto? Ipaliwanag.

Tulad ng mga karamihan na naninirahan sa squatters area, ang kahirapan ay siyang nadanas ko din ng aking pamilya, ngunit tulad ng sabi ng may akda isinasaad nya sa sanaysay ang kanyang kagustohan makaalis sa hirap ng iskwater, at tulad nya gusto ko rin maka-alis, maka-alis sa kahirapan ng buhay. Gustong kong maahon ang aking pamilya at mapawi manlang ang lahat ng kahirapang aming nadanas sa buhay. Balang araw alam ko masusuklian ko din ang lahat ng kahirapan ng aking mga magulang maibigay lang ang lahat ng aming pangangailangan.

6. Gaano kahalaga ang pagtalakay ng sanaysay sa paglilinaw sa konsepto ng iskwater? Nabago ba nito ang pananaw mo sa kahulugan ng iskwater? Ipaliwanag.

Mahalaga ang pagtalakay nito dahil karamihan sa atin ngayon, lalong-lalo na ang mga kabataan na kapag marinig natin ang salitang “iskwater” ang unang-unang pumapasok sa atin isipan ay tirahan ng mga mahihirap lamang, ngunit hindi pala. Kaya para sa akin ng matapos kong basahin ang sanaysay nabago at minulat nito ang aking pananaw tungkol sa kahulugan ng iskwater, dahil mali pala ang pagkaka-alam ko, marami rin palang mayayaman o nakakaangat sa buhay ang naninirahan na siyang pilit nakikipag siksikan sa lugar na ito.

7. Paano maiuugnay ang teksto sa realidad ng lipunan sa kasalukuyan? Ipaliwanag.

Sa kasalukuyan ang kahirapan ay siyang papatay sa ating lipunan. Mula noon at hanggang ngayon ito parin ang pangunahing problema ng ating bansa, kakulangan ng trabaho, walang disenteng bahay, at malala pa sa lahat ang walang makain, mga pangunahing pangangailangan at karamiha’y hindi ito nakakamtan. Ngayon, tayo ay nasa ilalim ng pandemya, marami sa ating lahat ang naapektuhan nito lalong-lalo na ang mga nasa mababang sektor ng ating lipunan, at ito ang mga mahihirap. Mga mahihirap na siyang naghihikahus, at minsa’y inaabuso pa ng mga nasa taas. Tulad sa ating nabasang sanaysay, maraming mayayaman ang patuloy na sumisiksik sa lugar na akala natin ay tirahan lamang ng mga mahihirap, ngunit hindi pala. Hindi natin akalain na sa antas ng kanilang katayuan sa buhay ay magagawa nila ito. Huwag sana apakan ng mga taong nasa taas ang mga nasa ibaba, maging katarungan sa pagbibigay ng karapatan at patas  sa lahat, anuman ang estado nito sa buhay.

Mungkahing Gawain

11.Gawan ng concept map ang salitang iskwater sa loob ng kahon.

 

ISANG DIPANG LANGIT

CASIO, HIZEL JANE P. BSCRIM 2-E

SEPTEMBER 16,2021

Isang Dipang Langit

Ako’y ipiniit ng linsil na puno
hangad palibhasang diwa ko’y piitin,
katawang marupok, aniya’y pagsuko,
damdami’y supil na’t mithiin ay supil.

Ikinulong ako sa kutang malupit:
bato, bakal, punlo, balasik ng bantay;
lubos na tiwalag sa buong daigdig
at inaring kahit buhay man ay patay.

Sa munting dungawan, tanging abot-malas
ay sandipang langit na puno ng luha,
maramot na birang ng pusong may sugat,
watawat ng aking pagkapariwara.

Sintalim ng kidlat ang mata ng tanod,
sa pintong may susi’t walang makalapit;
sigaw ng bilanggo sa katabing moog,
anaki’y atungal ng hayop sa yungib.

Ang maghapo’y tila isang tanikala
na kala-kaladkad ng paang madugo
ang buong magdamag ay kulambong luksa
ng kabaong waring lungga ng bilanggo.

Kung minsa’y magdaan ang payak na yabag,
kawil ng kadena ang kumakalanding;
sa maputlang araw saglit ibibilad,
sanlibong aninong iniluwa ng dilim.

Kung minsan, ang gabi’y biglang magulantang
sa hudyat – may takas! – at asod ng punlo;
kung minsa’y tumangis ang lumang batingaw,
sa bitayang moog, may naghihingalo.

At ito ang tanging daigdig ko ngayon –
bilangguang mandi’y libingan ng buhay;
sampu, dalawampu, at lahat ng taon
ng buong buhay ko’y dito mapipigtal.

Nguni’t yaring diwa’y walang takot-hirap
at batis pa rin itong aking puso:
piita’y bahagi ng pakikilamas,
mapiit ay tanda ng di pagsuko.

Ang tao’t Bathala ay di natutulog
at di habang araw ang api ay api,
tanang paniniil ay may pagtutuos,
habang may Bastilya’y may bayang gaganti.

At bukas, diyan din, aking matatanaw
sa sandipang langit na wala nang luha,
sisikat ang gintong araw ng tagumpay…
layang sasalubong ako sa paglaya!

Bartolina ng Muntinlupa – Abril 22, 1952

 

IKALAWANG GAWAIN:

 

1. Basahin at suriin ang mensahe ng tulang “Isang Dipang Langit” ni Amado V. Hernandez.

- Suriin kung anong uri ng tula?

Ito ay tulang elehiya, dahil ang tula ay nagsasaad ng matinding kalungkutan.

-Anong Teoryang pampanitikan ang angkop gamitin sa pag susuri?

Teoryang Sosyolohikal

-Anong taglay na diwa/tema ang inilalarawan ng persona sa tula.? 

Karanasan sa buhay ng isang bilanggong nagdurusa at ang hangarin na makalaya.

 

- Piliin ang pinakamagandang saknong na iyong nagustuhan at bigyan kung bakit mo ito napili.

 

“At bukas, diyan din, aking matatanaw
sa sandipang langit na wala nang luha,
sisikat ang gintong araw ng tagumpay…
layang sasalubong ako sa paglaya!”

Ang ika-sampu o pinakahuling saknong ng tula  ang aking napinili dahil, ipinapakita sa minsahe na sa kabila ng mga pagsubok, paghati at paghihirap ng kanyang naranasan sa loob ng bilanggoan ay mayroon paring pag-asa. Ang pag layang hinahangad, kong saang wala ng luha bagkos kasiyahan ng tagumpay sa paglaya, na lamang ang makikita.  

 

2. Ipakilala ninyo sa akin si Amado V. Hernandez sa loob ng 50 na salita. At bukas, diyan din, aking matatanaw

 

Si Amado V. Hernandez ay isinilang noong Setyembre 13, 1903 sa Tundo, Maynila, at supling nina Juan Hernandez at Clara Vera. Siya ay kilala bilang isang makata, nobelista, mandudula, peryodista, at itinanghal na Orden ng mga Pambansang Alagad ng Sining sa larangan ng panitikan. Ilan sa kanyang mga sinulat ang Isang Dipang Langit (1961), Luha ng Buwaya at Ibong Mandaragit(1969) at marami pang iba. Nabilanggo siya at nililitis. Napawalang-sala siya noong 1964 at nagpatuloy sa pakikilahok pampolitika hanggang mamatay noong 24 Marso 1970.

 

3. Gawing maikling kuwento ang tulang “Isang Dipang Langit” ni Amado V. Hernandez.

Ang maikling kuwento na may pamagat “Alipin ng Kahirapan”, ay halaw sa tulang “Isang Dipang Langit”.

Alipin ng Kahirapan

 

Lumaki sa kahirapan sa Tondo Maynila, ang batang nangangalang Amando, bata pa lamang sya nang namatay ang kanyang ama at ina. Dahil sa kahirapan wala ding kamaganak ang gustong kumuha sa kanya. Naging palaboy-laboy sa kalye at lumilimos ng pera maitawid lang ang sarili sa sikmurang gutom na. Namumulot din sya ng mga bote at bakal na pwede pang ibenta,  dahil sa nakitaang pagpupursigi binigyan sya ng iskolarsip at ngayon pinagsisikapan nya ang kanyang pag-aaral ng sa gayon makamtan nya ang kanyang pangarap sa buhay.

 

Naipapakita ng kwento na ang determinado’t dedikadong tao’y hindi kailanman man magpapadausdos sa mga dagok sa buhay. Gaya sa tula “Isang Dipang Langit” ni Amado V. Hernandez na sa kabila ng paghihirap mayroon paring pananalig at pag-asang makalaya.